Staten zijn kwetsbaarder dan men denkt. Ze kunnen in een oogwenk ineenstorten als de toestemming wordt ingetrokken.
Dat is de stelling van dit spannende boek. Murray Rothbard schrijft een klassieke inleiding tot een van de grote politieke essays in de geschiedenis van de ideeën.
In tijden waarin dictators over de hele wereld vallen onder druk van hun eigen volk, is dit boek, dat bijna 500 jaar geleden werd geschreven, werkelijk het profetische traktaat van onze tijd.
Étienne de La Boétie werd in 1530 geboren in Sarlat, in de Périgord, in het zuidwesten van Frankrijk, in een aristocratische familie, en werd een goede vriend van Michel de Montaigne. Hij werd een goede vriend van Michel de Montaigne. Maar hij zou herinnerd moeten worden voor dit verbazingwekkend belangrijke essay, een van de grootste in de geschiedenis van het politieke denken. Het zal de manier waarop je over de staat denkt door elkaar schudden. Zijn stelling en argument vormen het beste antwoord op Machiavelli dat ooit is geschreven en tevens een van de belangrijkste essays ter verdediging van de vrijheid.
La Boétie’s taak is het onderzoeken van de aard van de staat en zijn vreemde status als een kleine minderheid van de bevolking die zich aan andere regels houdt dan alle anderen en de autoriteit opeist om over alle anderen te heersen, door een monopolie op de wet te handhaven. Het lijkt hem duidelijk ongeloofwaardig dat een dergelijke instelling enige overlevingskracht heeft. Het kan in een oogwenk omver worden geworpen als de mensen hun instemming intrekken.
Hij onderzoekt dan het mysterie waarom de mensen zich niet terugtrekken, aangezien het voor hem duidelijk is dat iedereen beter af zou zijn zonder de staat. Dit stuurt hem op een speculatieve reis om te onderzoeken wat de kracht is van propaganda, angst en ideologie om mensen te laten instemmen met hun eigen onderwerping. Is het lafheid? Misschien. Gewoonte en traditie? Misschien. Misschien is het ideologische illusie en intellectuele verwarring.
La Boétie gaat verder met te beargumenteren waarom mensen hun instemming onmiddellijk zouden moeten intrekken. Hij roept alle mensen op om in opstand te komen en de tirannie te verjagen door simpelweg te weigeren toe te geven dat de staat de baas is.
De tiran heeft “niets meer dan de macht die jullie hem geven om jullie te vernietigen. Waar heeft hij genoeg ogen vandaan gehaald om jullie te bespioneren, als jullie ze niet zelf verschaffen? Hoe kan hij zoveel wapens hebben om u mee te slaan, als hij ze niet van u leent? Hoe komt hij aan de voeten die uw steden vertrappen, als die niet van u zijn? Hoe kan hij enige macht over u hebben, behalve door u? Hoe zou hij u durven aanvallen als hij geen medewerking van u had?”
Dan deze inspirerende woorden: “Besluit om niet meer te dienen, en je bent meteen bevrijd. Ik vraag niet dat je de tiran de handen oplegt om hem omver te werpen, maar eenvoudig dat je hem niet langer steunt; dan zul je hem, als een grote Kolossus wiens voetstuk is weggetrokken, door zijn eigen gewicht zien vallen en in stukken zien breken.”
Op al deze gebieden heeft de auteur geanticipeerd op Jefferson en Arendt, Gandhi en Spooner, en degenen die de tirannie van de Sovjet-Unie omver hebben geworpen. Het essay heeft een diepgaande relevantie voor het begrijpen van de geschiedenis en al onze tijden.
Zoals Rothbard in zijn spectaculaire inleiding schrijft: “La Boetie’s Discours heeft een vitaal belang voor de moderne lezer – een belang dat verder gaat dan het pure plezier van het lezen van een groot en baanbrekend werk over politieke filosofie, of, voor de libertariër, van het lezen van de eerste libertarische politieke filosoof in de Westerse wereld. Want La Boétie spreekt zeer scherp over het probleem dat alle libertariërs – en in het bijzonder alle tegenstanders van despotisme – bijzonder moeilijk vinden: het probleem van de strategie. Hoe kan men, tegenover de verwoestende en schijnbaar overweldigende macht van de moderne Staat, een vrije en heel andere wereld tot stand brengen? Hoe kunnen we in hemelsnaam van hier naar daar komen, van een wereld van tirannie naar een wereld van vrijheid? Juist door zijn abstracte en tijdloze methodologie biedt La Boétie vitale inzichten in dit eeuwige probleem.”
Étienne de La Boétie (1530-1563) is een van de rudimentaire politieke filosofen, niet alleen als grondlegger van de moderne politieke filosofie in Frankrijk, maar ook vanwege de tijdloze relevantie van veel van zijn theoretische inzichten.
Met dank aan Mises Instituut.
Klik hier om de PDF te downloaden.